Phóng sự trên truyền hình quốc phòng Nga hồi đầu tuần cho thấy công nhân Nhà máy Tuabin Kaluga lắp ráp hộp số và đúc chi tiết bằng hợp kim cho động cơ tuabin khí công suất 1.500 mã lực. Đây sẽ là những động cơ tuabin đầu tiên cho xe tăng T-80 được Nga chế tạo trong hơn 30 năm qua.

T-80 là xe tăng chiến đấu chủ lực thế hệ ba được thiết kế và chế tạo từ thời Liên Xô. Khi được đưa vào biên chế năm 1976,ồisinhđộngcơxetănguốngxăngnhưnướcsaunăbaocaonoibo nó trở thành mẫu xe tăng chủ lực đầu tiên trên thế giới được trang bị động cơ tuabin khí, trước dòng M1 Abrams của Mỹ tới ba năm.

Động cơ tuabin khí có thể sử dụng nhiều loại nhiên liệu như xăng và dầu diesel, giảm sự phụ thuộc vào hậu cần và cho phép kíp lái sử dụng kho nhiên liệu của đối phương. Mỗi chiếc T-80 chỉ cần ba phút để khởi động và chuyển trạng thái chiến đấu, thay vì 30 phút như trên xe tăng T-72 sử dụng động cơ diesel.

  Nga lần đầu chế tạo động cơ tuabin xe tăng sau 30 năm

Điểm yếu lớn nhất của động cơ tuabin khí là "ngốn xăng như nước", tiêu tốn nhiên liệu gấp nhiều lần so với những chiếc T-72 dùng động cơ diesel. Thiết kế nguyên gốc khiến động cơ của T-80 phải hoạt động hết công suất ngay cả khi xe đứng yên, khiến lượng nhiên liệu tiêu thụ cao gấp 2-4 lần so với T-72.

Đây được coi là một trong những lý do xe tăng T-80 dùng động cơ tuabin không còn được sử dụng rộng rãi và ngành công nghiệp quốc phòng Nga không xuất xưởng xe tăng T-80 mới nào kể từ năm 1991. Dây chuyền chế tạo động cơ tuabin GTD-1250 cho dòng T-80 cũng ngừng hoạt động sau khi Liên Xô tan rã.

Lục quân Nga sau đó thường bổ sung khí tài bằng cách đại tu xe từ kho niêm cất hoặc lắp ráp khung thân, động cơ được sản xuất từ lâu. Tuy nhiên, khi chiến sự Ukraine nổ ra, phương án này dường như đang gặp trở ngại, trong bối cảnh lực lượng tăng thiết giáp Nga hứng chịu nhiều tổn thất trên chiến trường.

"Tập đoàn Uralvagonzavod xuất xưởng hàng chục xe tăng T-72B3 và T-90M mới mỗi tháng, không đủ bù đắp thiệt hại trong chiến sự. Điều đó buộc Nga tái kích hoạt hàng trăm xe tăng T-54/55 và T-62 có tuổi đời hàng chục năm, đồng thời nâng cấp một số lượng nhỏ T-72 Ural và T-80B từ kho niêm cất. Đây chỉ là giải pháp tình thế, họ sẽ phải chế tạo xe tăng mới hoàn toàn nhằm duy trì chiến sự thêm vài năm nữa", chuyên gia quân sự Mỹ David Axe nhận định.

Alexander Potapov, tổng giám đốc tập đoàn Uralvagonzavod, hồi giữa tháng nói rằng Nga đang chuẩn bị nối lại dây chuyền sản xuất xe tăng T-80, do đây là một trong những khí tài hiệu quả nhất được Moskva triển khai trên chiến trường.

Nhà máy Tuabin Kaluga từng chế tạo hàng nghìn động cơ GTD-1000 và GTD-1250 với công suất 1.000-1.250 mã lực cho xe tăng T-80. Động cơ công suất cao và khối lượng xe chỉ 42-46 tấn giúp những chiếc T-80 có thể đạt tốc độ tối đa đến 80 km/h.

Việc hồi sinh động cơ tuabin khí và nâng công suất lên 1.500 mã lực cho thấy Nga đang ưu tiên sức cơ động của xe tăng T-80 hơn là hiệu quả tiêu thụ nhiên liệu. "Động cơ mạnh như vậy cũng bảo đảm tiềm năng phát triển, nâng cấp lâu dài cho những chiếc T-80. Chúng cho phép Uralvagonzavod lắp thêm hàng loạt khối giáp bảo vệ mà không làm giảm khả năng cơ động của xe", Axe nhận định.

Giới chuyên gia phương Tây cho rằng tái khởi động dây chuyền ở Nhà máy Tuabin Kaluga cho thấy Nga đang rất nghiêm túc trong nỗ lực chế tạo xe tăng T-80 đời mới, nhằm chuẩn bị cho kịch bản xung đột Ukraine kéo dài.

"Nga không thể đưa dây chuyền sản xuất T-80 trở lại vận hành trong thời gian ngắn, nhưng họ cũng không cần quá vội vàng. Một năm là đủ nhanh với cuộc chiến chưa có dấu hiệu kết thúc. Động cơ GTD-1500 nhiều khả năng sẽ sẵn sàng ngay khi Uralvagonzavod hoàn tất thiết lập dây chuyền T-80", Axe nhận định.

Vũ Anh (Theo Forbes)