Khi tiếng piano của nghệ sĩ Lang Lang vang lên trên sân khấu buổi hòa nhạc ở Thượng Hải năm 2019,ĩảoxâmchiếmlànggiảitríchâuÁvema 192 Lạc Thiên Y với bím tóc màu xám, đôi mắt xanh lục xuất hiện, hòa giọng bài Hoa nhài. Theo Scmp, hàng nghìn fan vẫy que phát sáng màu xanh theo từng nhịp điệu, gọi tên Thiên Y, thậm chí một số người bật khóc.

Sự kiện tương tự các concert thông thường, khác biệt duy nhất là Lạc Thiên Y không phải người thật. Cô là sản phẩm công nghệ, cùng Lang Lang tạo ra buổi hòa nhạc đầu tiên giữa ca sĩ ảo và nghệ sĩ ngoài đời thực ở Trung Quốc. Giá vé chương trình lên tới 1.580 nhân dân tệ (5,4 triệu đồng), hết sau vài phút mở bán. Lang Lang nói trên Scmp: "Tôi nghĩ âm nhạc của tôi thăng hoa khi kết hợp cùng cô ấy".

  Ra mắt mô hình giọng ca ảo

Trên thế giới, theo Virtualhumans, mặc dù không phải là AI, các nhóm nhạc ảo được sáng tạo bằng 2D như Alvin and the Chipmunks và The Archies xuất hiện từ những năm 1950, gây nhiều chú ý. The Gorillaz với bốn thành viên do nhạc sĩ Damon Albarn thành lập năm 1998, gặt hái nhiều thành công khi theo đuổi dòng nhạc hiphop, EDM, world music.

Các nghệ sĩ ảo được nhận định giúp giảm bớt rủi ro và có tiềm lực kinh tế lớn trong ngành giải trí. Bobo Đặng - nhà sáng lập Ann - khẳng định nghệ sĩ ảo không lo vướng scandal. Họ cũng không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố tuổi tác, sức khỏe, tài chính, mối quan hệ với đồng nghiệp, công ty. Trên Yonhapnews, giáo sư ngành truyền thông Lee Hye Jin cho biết: "Ca sĩ ảo dễ kiểm soát hơn, không bị ràng buộc về thể chất và cảm xúc. Họ không bị cám dỗ bởi ma túy, dính vào các bê bối tình dục như thần tượng người thật". Đoàn Thanh niên Cộng sản Trung Quốc mời Lạc Thiên Ý làm đại sứ vì "không gây hại" cho giới trẻ.

Shi Wenxue - nhà phê bình văn hóa ở Bắc Kinh - nói trên GlobalTimesthần tượng ảo giúp tiết kiệm thời gian, chi phí đào tạo. Ngoài ra, việc duy trì một độ tuổi mãi mãi cũng là lợi thế khác biệt trong ngành công nghiệp có sự đào thải khốc liệt.

Nghệ sĩ ảo mang đến nguồn thu từ MV, biểu diễn trực tiếp, bán các vật phẩm liên quan, đại diện thương hiệu quảng cáo, đặc biệt trong thời đại số hiện nay. Báo cáo của công ty nghiên cứu iiMedia cho biết ngành công nghiệp này ở Trung Quốc thu về 3,5 tỷ nhân dân tệ (547 triệu USD) vào năm 2020, đạt hơn 6 tỷ nhân dân tệ trong năm 2021.

Theo Bloomberg, Jin Yuchen - giám đốc điều hành AlphaLink - cho rằng gen Z là đối tượng khán giả mục tiêu. Hơn một phần ba số người hâm mộ của Lục Thiên Ý sinh sau năm 2000, chủ yếu sống tại các thành phố lớn. Báo cáo năm 2019 của iQiyi cho thấy 64% người trong độ tuổi từ 14 đến 24 theo dõi thần tượng ảo.

Kit Cheung Jie, 17 tuổi ở Hong Kong, nói làm thêm, tiết kiệm tiền tiêu vặt để đi xem concert, mua vật dụng liên quan đến Lạc Thiên Ý. "Cô ấy thật hoàn hảo. Cô ấy không phải là người thật nên có thể trở thành bất cứ hình mẫu nào bạn muốn. Nó giống như một thần tượng tùy chỉnh chỉ thuộc về bạn", Kit nói với Scmp.

Tuy nhiên, thần tượng ảo cũng gặp nhiều bất lợi. Theo đại diện công ty Shanghai Henian, dàn dựng một buổi hòa nhạc của nghệ sĩ ảo tốn nhiều nguồn lực hơn. Để chuẩn bị show trong hai giờ của Lạc Thiên Ý, đội ngũ khoảng 200 người từ Trung Quốc và Nhật Bản làm việc suốt sáu tháng. Mọi chuyển động, nét mặt phải được tạo ra bằng cách sử dụng các kỹ thuật chụp chuyển động và mô hình 3D phức tạp.

Giáo sư Lee Hye Jin khẳng định nghệ sĩ ảo không thể thay thế thần tượng thực. "Các thần tượng AI có tính cách độc đáo, nhưng là nhân tạo, dựa trên thị hiếu của khán giả. Làm cách nào người hâm mộ có thể nuôi dưỡng mối quan hệ có ý nghĩa với những thực thể không tồn tại", Lee nói.

Hiểu Nhân